„Cnota egoizmu” – Ayn Rand o nowej koncepcji życia racjonalnego w nieracjonalnym społeczeństwie.

Egoizm wbrew pozorom nie jest pojęciem łatwym do zdefiniowania. Budzi lęk i trwogę, a czasami nawet niechęć przed samym wypowiedzeniem słowa, a co mówić dopiero o zachowaniu. Czy tak naprawdę powinniśmy się obawiać definicji egoizmu? W psychologii pojęcie to oznacza skłonność człowieka do przetrwania i obrony własnego życia. Przybiera ona postać anomalii, gdy człowiek przywiązuje nadmierną wagę do własnej osoby i realizuje swoje cele kosztem innych. Niekiedy przywołuje na myśl lawinę negatywnych emocji i niepotrzebnych zmartwień nad sposobem funkcjonowania drugiego człowieka. Mimo wszystko jednak książka, rysuje zupełnie odmienny obraz koncepcji egoizmu i skłania do przemyśleń nawet najbardziej zaciętego altruistę.

Ayn Rand to amerykańska pisarka i filozofka zaliczana do grona najwybitniejszych twórców w historii światowej literatury. Swą pierwszą pozycję książkową „My żyjący”, wydała w roku 1936, ale spektakularny sukces zapewniły jej dopiero rozprawy: „Źródło” i „Atlas Zbuntowany”. Ayn Rand uważa się za promotorkę idei obiektywizmu, która zyskała posłuch na arenie międzynarodowej. Jej idee stanowią wciąż podwalinę wielu prac naukowych i konferencji, które niosą za sobą wciąż aktualny jeszcze przekaz radykalnej filozofki. „Cnota egoizmu” to zebrane i przemyślane podstawy przyjętej przez autorkę filozofii życiowej, która niejednokrotnie zbudzała kontrowersje i niechęć w stronę tak radykalnych poglądów. Egoizm niesie za sobą do negatywny ładunek niepożądanych zachowań i zazwyczaj obrazuje zahamowanie normalnego rozwoju ludzkości. Zdaniem autorki niekiedy kojarzony jest jako: „mordercza bestia depcząca po trupach, by osiągnąć swój cel, brutala nietroszczącego się o żadną żywą istotę i niedążącego do niczego poza natychmiastowym zaspokojeniem wymyślonych zachcianek”. Pisarka już na początku swych rozważań stawia czytelnikowi zasadnicze pytanie: czy aby na pewno ludzie przejawiający skłonności do dbania o własne dobra, są egoistyczni? Koncepcja przedstawionej idei w świetle życia we współczesnym świecie, wydaje się być bardzo adekwatna do trybu funkcjonowania każdego z nas. Społeczeństwo w którym egzystujemy opiera się głównie na zasadzie robienia czegoś tylko i wyłącznie dla własnych korzyści. Większość z nas zna przecież ten sam, powtarzający się wciąż schemat walki i wyścigu szczurów. Niekiedy w pogoni za zaspokojeniem własnych wymagań i pragnień – tracimy coś o wiele bardziej ważniejszego niż pozycja społeczna, dodatkowe zera na koncie czy nowe auto. Pisarka jednak nie obwinia i nie obarcza krytyką zachowania samolubnych ludzi, którzy przecież dążą do spełnienia i zadowolenia z życia. Jak sama podkreśla: „człowiek powinien bez skrępowania dążyć do zaspokajania osobistych przyjemności”.

Skrajny egoizm głoszony przez Ayn Rand może czytelnika zaciekawia, porusza, a czasem nawet i szokuje. Rozprawę tworzą przede wszystkim spójnie spisane analizy myślowe, które dzięki wysuniętym wnioskom i podjętej dedukcji, dostarczają pełny obraz omawianego zagadnienia. Autorka stara się ukazać, że każdy czyn, który człowiek popełnia nie może być oceniany z punktu widzenia czyjejś moralności i przyjętych wartości za najwyższe, gdyż każdy człowiek posiada zupełnie odmienny punkt widzenia. Kwestia egoizmu jest dla ludzi wciąż niejasnym zjawiskiem. Niektórzy potrafią uznać za jego przejaw chociażby awans czy zmianę miejsca zamieszkania, a dla innych nie stanowi to żadnej nowości i przyjmują to jako zwyczajną kolej rzeczy. Książka przywraca wiarę w godność każdego, kto spotkał się z zarzutem egoizmu. Ayn Rand dokładnie nakreśla co tak naprawdę wynika i co świadczy o tym, że ktoś jest egoistą. Nie dostrzega nic złego w zaspokajaniu własnych pobudek, a co więcej zachęca do ich realizacji i staje w obronie tych, którzy zostali narażeni na przykrości z powodu swych ambicji czy zbyt wielkich marzeń. „Zbiór ten nie jest systematycznym wykładem etyki i próby jej ukazania, ale serią esejów na tematy, które wymagają wyjaśnienia w kontekście codzienności” – jak sama o tym mówi autorka. Co więcej możemy tam także odnaleźć nawiązania idealnie odzwierciedlające panujące stereotypy czy przekonania, ale także i solidne przedstawienie pewnych społecznych zjawisk, które wciąż są aktualne. Odnajdziemy w rozprawie także omówienie konfliktów ludzkich interesów, samolubstwa, psychologii przyjemności czy chociażby praw człowieka. Gorąco zachęcam do lektury niezwykle ciekawej i wzbudzającej zdziwienie – pozycji, która zapewne na długo pozostanie Wam w pamięci.

Grafika pochodzi ze strony wydawnictwa:

Komentarze

komentarze