Polskie zabytki na liście UNESCO

Moja dzisiejsza zachęta podróżnicza obejmuje wyprawę po… całej Polsce! Chcę Wam przybliżyć zabytki, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Być może odwiedziliście już wszystkie, a być może najwyższy czas na nadrobienie zaległości! Jako pierwsze na listę w 1978 roku zostały wpisane Kraków i Wieliczka. Obecnie jest na niej aż czternaście unikatowych obiektów.

Stare Miasto w Krakowie

Kraków jako pierwszy pojawił się na liście UNESCO. Powstałe w XIII wieku miasto ma największy w Europie rynek, piękne pałace, kościoły oraz zabytkowe kamienice. Każdy choć raz powinien je zobaczyć. Na podstawie tego, co dziś prezentuje Kraków, łatwo wyobrazić sobie, choć fragmentarycznie, jak wyglądało w okresie średniowiecza.

Otoczone było szeregiem fortyfikacji, a do teraz podziwiać można mury z Bramą Floriańską i basztami Pasamoników, Ciesielską oraz Stolarską. Zachował się także Barbakan. Tam, gdzie dawniej były wały, mury obronne i fosy, utworzono w XIX wieku Planty Krakowskie – piękny park, który otacza najstarsze obszary miasta. Przy okazji zabytkowego Krakowa nie można zapomnieć o Uniwersytecie Jagiellońskim, katedrze gotyckiej na Wawelu, Zamku Królewskim i Bazylice Mariackiej z ołtarzem Wita Stwosza. Klasycznym symbolem Krakowa pojawiającym się na wielu pamiątkowych zdjęciach i widokówkach są Sukiennice.

Źródło treści i zdjęć:  Polska – oficjalny portal promocyjny 

Kopalnie soli – Bochnia i Wieliczka

W tym samym roku, co Kraków, na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO trafiła kopalnia soli w Wieliczce. Wydobywanie soli rozpoczęło się już w XIII wieku. Jest ona najstarszą kopalnią soli na świecie! Aż 9 poziomów, 2040 komór, 360 km chodników i cała historia techniki górniczej rozwijającej się na przestrzeni wielu lat. Zobaczyć w niej można wyrzeźbione w soli ołtarze, kaplice z płaskorzeźbami, posągi i żyrandole. Ponieważ miałam okazję zobaczyć je na własne oczy, gwarantuję, że potrafią wprowadzić w wyjątkowy nastrój i stworzyć niepowtarzalny klimat. W kopalni znaleźć można kino, restaurację, korty tenisowe, podziemną pocztę i sanatorium, gdzie leczona jest astma i alergie.

Kopalnia w Bochni także powstała w XIII wieku, obecnie nie wydobywa się w niej soli. Znajdują się w niej komory o charakterystycznym kształcie oraz układzie geologicznym jak komora Ważyn, która jest największym podziemnym pomieszczeniem w Europie stworzonym przez człowieka, gdzie panuje leczniczy mikroklimat. Bardzo ciekawa jest znajdująca się w kopalni ekspozycja multimedialna. W trakcie podziemnej podróży, opowieści przewodników są uzupełniane przez historie, które snują z ram polscy królowie, żupnicy genueńscy i duch cystersa. Kopalnię można zwiedzić pieszo albo łodzią.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Kopali Soli w Wieliczce, Kopalni Soli w Bochni oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Auschwitz – Birkenau

Ten nazistowski obóz koncentracyjny w trakcie by II wojny światowej był największym obozem zakłady III Rzeszy. Stanowi świadectwo okrucieństwa i ludobójstwa, jakie dokonali hitlerowcy. Nawet oglądając druty kolczaste, ogrodzenia, baraki, szubienice, krematoria i komory gazowe, trudno sobie wyobrazić to, jakie piekło zgotowali tam ludzie. Jedynym śladem po wielu tysiącach Żydów Europy to oprawki okularów, złote zęby i włosy. Ponieważ ekspozycje są wyjątkowo drastyczne, na teren muzeum nie mają wstępu osoby poniżej 14 lat. Muzeum Auschitz – Birkenau powstało w 1947 roku, a na listę UNESCO trafiło w 1979 roku.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Muzeum Auschwitz – Birkenau oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Warszawa – Stare Miasto

To doskonały obraz planowej i kompletnej odbudowy zabytków, które powstały między XIII a XX wiekiem. W trakcie Powstania Warszawskiego w 1944 roku przeszło 85% Starego Miasta zostało doszczętnie zniszczone. W ruiny zamieniły się piękne kamieniczki, pałace, kościoły, Zamek Królewski, Rynek. W 1945 roku podjęto decyzję o odbudowie Warszawy. W zaledwie pięć lat, z zachowaniem oryginalnych fragmentów zabudowy, zrekonstruowana została cała Starówka. Na Starym Mieście swoją siedzibę ma Muzeum,  Historyczne miasta stołecznego Warszawy, Staromiejski Dom Kultury, Muzeum Literatury, teatr Stara Prochownia oraz liczne antykwariaty i galerie. Oprócz tego są trzy kościoły i Zamek Królewski. Stare Miasto w Warszawie figuruje na liście UNESCO od 1980 roku.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa WarsawTour.pl oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Zamość – stare miasto

Miasto zostało zbudowane na wzór włoskich zasad miasta idealnego, według projektu Bernardo Morando z Padwy. Powstało w szczerym polu, a pracę zlecił Jan Zamoyski w 1580 roku. Plan miasta miał odnosić się do budowy ludzkiego ciała. Pałac Zamoyskich był głową, ulica Grocka miała stanowić kręgosłup. Ramiona natomiast to wychodzące od niej ulice poprzeczne. Rynek Wielki jest uznawany za jeden z najładniejszych placów w Europie. Oczarować mogą także zacienione arkady i malownicze kamieniczki.

Czasem Zamość nazywana jest „perłą renesansu”. Występują w niej typowo renesansowe bastionowe fortyfikacje, kamienice, a katedra przyrównywana jest do największych osiągnięć architektonicznych schyłku renesansu. Charakterystyczne są też posiadające własne nazwy kamienice. W 1992 roku miasto trafiło na listę UNESCO.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa miasta Zamość oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Zamek krzyżacki w Malborku

Wpisany na listę UNESCO w 1997 roku. Jest on uznawany na największą budowlę z cegły, która została wzniesiona rękami człowieka. Powstał na przełomie XIII i XIV wieku jako najpotężniejsza na kontynencie warownia gotycka. Obejmuje trzy zamki i od 1309 roku był siedzibą Wielkiego Mistrza Zakonu Niemieckiego. Jak na tamtejsze czasy charakteryzuje się nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi. Wzorowano się na nim podczas konstrukcji innych gotyckich budowli w Europie północno – wschodniej. Obecnie regularnie odbywają się w nim turnieje rycerskie, bitewne inscenizacje i inne widowiska. Na dużą uwagę zasługuje inscenizacja oblężenia Malborka.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa zamku krzyżackiego oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Zespół staromiejski Torunia

Podobnie jak zamek krzyżacki, średniowieczny zespół miejski Torunia został wpisany na listę UNESCO w 1997 roku. Sam Toruń został założony w XIII wieku, a od tamtego czasu średniowieczny plan miasta nie został zmieniony. Dzięki temu, że miasto było członkiem Hanzy, uzyskało znaczącą handlową pozycję. Obrazem zamożności są XIV i XV – wieczne budowle na Starym i Nowym Mieście, a w tym Dom Kopernika. Głównym zabytkiem starówki jest ratusz, będący jednym z największych ceglanych budynków tego typu w Europie. Przez wiele lat obok niego odbywały się jarmarki, turnieje rycerskie i publiczne egzekucje.

Mury obronne jakie można znaleźć w Toruniu, są obecnie najstarszymi w Polsce. Od początki istnienia miasta, było one otoczone podwójnym pierścieniem murów i fosą pomiędzy nimi. Dzisiaj jest to idealne miejsce na spacery. Stanowi także doskonałą scenerię dla koncertów muzycznych i występów teatralnych.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa miasta Toruń oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Kalwaria Zebrzydowska

Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowkiej powstało na wzór drogi krzyżowej w Jerozolimie. Zostało zbudowane na początku XVII wieku z inicjatywy wojewody krakowskiego – Mikołaja Zebrzydowskiego. Zaraz po Jasnej Górze, jest to najczęstszy cel pielgrzymek w naszym kraju. Oprócz znaczenia religijnego, stanowi interesujący zespół krajobrazowo – architektoniczny. W jego składzie jest klasztor, barokowa bazylika oraz zespół manierystycznych i barokowych kościołów i kaplic. Są one wkomponowane w przepiękne krajobrazy beskidzkie. Systematycznie miejsce to jest odwiedzane przez kilkudziesięciotysięczne rzesze pielgrzymów, zwłaszcza przed Wielkanocą. Na liście UNESCO jest od 1999 roku.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Kalwarii Zebrzydowskiej oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Jawor i Świdnica  – Kościoły Pokoju

W XVII wieku zostały na Śląsku wzniesione kościoły, które obecnie sią największymi drewnianymi budowlami sakralnymi z konstrukcją szkieletową w Europie. Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze są dwiema z trzech ocalałych na Śląsku protestanckich świątyń. Do budowy użyto tylko materiałów nietrwałych, czyli drewna i gliny. Oprócz tego urzędnicy postawili architektom takie warunki, jak np. to, że kościoły miały powstać daleko od miasta, bez wież i dzwonów. Pomimo tak restrykcyjnych wymogów, Albrecht von Saebisch, architekt z Wrocławia zbudował jedne z najbardziej okazałych drewnianych kościołów na świecie. Świątynie są znane również z wyjątkowych koncertów organowych, a od 2001 roku zostały wpisane na listę UNESCO.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Jaworu, Świdnicy oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Park Mużakowski – Park Muskau

To z kolei przykład wyjątkowej sztuki ogrodowej, rozciąga się wokół Nysy Łużyckiej przebiegającej wzdłuż polsko – niemieckiej granicy. Założony został w latach 1815 – 45 przez księcia Hermana von Puckler – Muskau. Powierzchnia parku to 1000 ha, a 800 ha jest w Polsce. Obie części parku są połączone przez dwa mosty: Most Angielski i Most Podwójny.

Park jest obrazem realizacji programu kompozycyjnego angielskiego parku krajobrazowego. W Europie jest jednym z najważniejszych osiągnięć w dziedzinie sztuki ogrodowej. Jego wizerunek przyczynił się do rozwoju architektury krajobrazu zarówno w Europie, jak i Ameryce. Wykorzystane zostały walory roślinności, przez co skłania do długich spacerów. Listę UNESCO zasilił w 2004 roku.

Źródło treści i zdjęć: strona oficjalna Parku Mużarowskiego oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Południowa Małopolska – drewniane kościoły

 Również w 2004 roku do zabytków UNESCO dołączyły pokazujące tradycję tworzenia średniowiecznych kościołów drewniane budynki w małopolskich miejscowościach. Są to: Binarowa, Dębno, Haczów, Blizne, Lipnica Murowana i Sękowa. Doskonale pokazują zastosowanie techniki zrębowej, czyli poziomym układaniu drewnianych pali. Ten sposób budowania był powszechny od średniowiecza w północno – wschodniej Europie. Tuż po klepkowych kościołach norweskich, skupisko kościołów w Małopolsce jest najstarszym w Europie.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolskiej oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Wrocław – Hala Stulecia

Została ona zaliczona przez Getty Foundation do grupy dziesięciu najważniejszych obiektów modernistycznych XX wieku na świecie. Hala Stulecia powstała w 1913 roku, w setną rocznicę zwycięstwa nad Napoleonem. Bez większych strat przetrwała II wojnę światową. W 2006 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W roku 2010 zakończono jej modernizację.

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Hali Stulecia oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Drewniane cerkwie w polskich i ukraińskich Karpatach

Powstały na przełomie XV i XVI wieku. Obecnie są najstarszymi obiektami tego rodzaju w całych Karpatach. Na liście UNESCO od 2013 roku widnieje 16 świątyń, osiem z nich znajduje się w Polsce, osiem na Ukrainie. Jedną z najstarszych i najbardziej znanych drewnianych świątyń grekokatolickich w naszym kraju jest cerkiew w Chotyńcu. W jej bliskości są pozostałości po cmentarzu oraz drewniana dzwonnica. Świątynie wpisane na listę zabytków UNESCO wyróżniają się na tle innych europejskich świątyń skomplikowanymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Zostały zbudowane z zastosowaniem techniki zrębowej. Są zwieńczone cebulastymi albo namiotowymi hełmami. Stoją na wzniesieniach, w okolicy strumyków i rzek.

Źródło treści i zdjęć: Polska – oficjalny portal promocyjny 

Puszcza Białowieska

Białowieski Park Narodowy jest jedynym obiektem przyrodniczym w Polsce, który trafił na listę UNESCO. Chroniony jest prawie cały obszar Puszczy Białowieskiej. Pierwsza jej część trafiła do UNESCO już w 1979 roku, ale obszar ochrony został poszerzony w 1992 roku. Puszcza Białowieska to ostatni naturalny ekosystem na naszym kontynencie! Fauna i flora, jaką tam można spotkać, jest niepowtarzalna. Wydry, wilki, rysie, żubry, w tym największa na świecie populacja żubrów nizinnych. Średni wiek drzew, które w tym miejscu można spotkać to 126 lat!

Źródło treści i zdjęć: strona internetowa Białowieskiego Parku Narodowego oraz Polska – oficjalny portal promocyjny 

Komentarze

komentarze