"Emocje" - Leonard Mlodinow

„Emocje” Leonarda Mlodinowa porywają w fascynującą podróż po obszarach mózgu odpowiedzialnych za emocje. W jakim stopniu emocje nadają nam indywidualny charakter osobowości, a na ile stanowią uniwersalną dla nas wszystkich planszę odczuć?

Mlodinow zaskakuje i intryguje szeroką paletą zainteresowań. Zarówno wszechświat, jak i odmęty ośrodka cerebralnego zgłębia w równym stopniu merytorycznie, jak i z umiejętnością akademickiego zaczarowania słuchaczy bądź czytelników. Biorąc na tapet tytułowe emocje, nicuje je z dokładnością co do atomu i poszczególnego neuroprzekaźnika. Naukowiec skrupulatnie przechodzi od widocznych i odczuwalnych symptomów – uczuć, którymi się kierujemy i wpływamy na innych ludzi oraz otoczenie do ich źródła i, jakkolwiek interesująco to brzmi, budowy. Autor prowadzi nas przez rozliczne badania, którym poddawano zwierzęta oraz ludzi w celu poznania psychologicznych aspektów osobowości, które nie istnieją w oderwaniu od ewolucji, doświadczeń pokoleniowych oraz chemii mózgu. Co sprawia, że na sytuację x reagujemy w określony sposób? Jakie procesy zachodzą w mózgu i które jego części aktywowane są podczas poszczególnych odczuć?

W ciągłym procesie…

„Jeśli kiedykolwiek napotkaliście wyzwanie, zagadkę lun problem, a potem odpowiedź pojawiła się nagle w waszym umyśle, gdy byliście zaangażowani w jakąś niezwiązaną z tym czynność, taką jak bieganie lub branie prysznica, doświadczyliście tego, że wasz nieświadomy umysł przetwarza informacje >>w tle<< tak, że nawet nie jesteście tego świadomi. Dziś wiemy, że kiedy nasze ciało jest w stanie wysokiej gotowości, nasz nieświadomy umysł angażuje się w podobną czynność rozwiązywania problemów, w celu zapewnienia nam bezpieczeństwa. Nasz nieświadomy mózg staje się hiperświadomy stanu naszego ciała i zagrożeń w otoczeniu, a następnie zaczyna kalkulować, czy nasze przetrwanie jest zagrożone, a jeśli tak, to jak powinniśmy postępować. Z tego wzajemnego oddziaływania umysłu, ciała i zmysłów bierze się intuicja lub instynkt samozachowawczy”.

…i cugu dociekań

Dzięki autorowi zanurzamy się w rolę, jaką pełni afekt rdzenny, który jest stanem umysłu, składającym się z aspektu wartościowania (pozytywnego i negatywnego) i pobudzenia wynikającego z intensywności wartościowania. Co interesujące, sposób komunikacji rzeczonego efektu z umysłem zachodzi poprzez neurony czy też neuroprzekaźniki.

Poznajemy oś jelitowo – mózgową oraz zadania jelitowego układu nerwowego – drugiego mózgu, który może działać niezależnie od mózgu na bazie neuroprzekaźników: „95 procent naszej serotoniny znajduje się w przewodzie pokarmowym, a nie w mózgu”.

Wśród mnogości zaskakujących zagadnień odkrywamy, w jakim stopniu ekscytacja bądź strach wpływają na odbiór rzeczywistości. Dowiadujemy się, iż miara atrakcyjności seksualnej wzrasta wraz z podnieceniem, zaś emocje, które określamy jednym szyldem, np. „strachu” mają różne wzorce w mózgu, natomiast „pragnienie” i „lubienie” powstają w odrębnych podukładach.

Gdzie, w których obszarach mózgu kształtują się poszczególne emocje? Czym jest epigenetyka behawioralna? To zaledwie część pytań, na które obszernie odpowiada Mlodinow. „Emocje” stanowczo warte są poznania – jakkolwiek każdy z nas jest na swój sposób oryginalnym i niepowtarzalnym bytem, łączą nas zbieżne procesy, których warto mieć świadomość.

Za książkę do recenzji dziękujemy wydawnictwu